رسانه در قلب تمدن ایران نیازمند بازخوانی نقش تاریخی ارتباطات
داور جشنواره مطبوعات و رسانهای هگمتانه گفت: رسانه در ایران همواره قلب تپنده ارتباطات و ستون شکلگیری تمدن بوده است و امروز بازخوانی این نقش تاریخی در جهت تقویت امنیت ملی، ارتقای سواد رسانهای و بازآفرینی رابطه اعتماد میان مردم و حاکمیت بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد.
به گزارش دید روز، استاد محمود مختاریان در کارگاه تخصصی «روابطعمومی دیروز، امروز و فردا، تحولات تمدن بشری و نقش رسانه در امنیت ملی» با تشریح جایگاه رسانه در استمرار تمدن، بر ضرورت تقویت گفتوگو، مستندسازی و توسعه ارتباطات بهعنوان زیربنای اقتدار ملی تأکید کرد.
وی با مرور مسیر شکلگیری تمدن انسانی از افریقای شرقی تا دوران انفجار اطلاعات، اظهار داشت: مبنای تحول بشر، کنجکاوی و ارتباط مؤثر بوده است؛ انسان همیشه برای انتقال اندیشه و درک متقابل تلاش کرده و این تلاش، موتور پیشرفت تمدنها بوده است.
این استاد برجسته علوم ارتباطات، با اشاره به نقش تعیینکننده ایران در تاریخ ارتباطات افزود: ایرانیان نه تنها نخستین شبکه ارتباطی سازمانیافته را با چاپارخانههای داریوش بنیان نهادند؛ بلکه در دورههای صفوی و اسماعیلیان نیز نظامهای پیچیده پیامرسانی ایجاد کردند. حتی ۱۸۰ سال پیش روزنامهای مخفی از اصفهان به سنپترزبورگ میرفت و پس از چاپ دوباره در ایران توزیع میشد؛ نشان روشنی از جسارت و پیشتازی روزنامهنگاران ایرانی.
مختاریان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به میراث فکری تمدنهای شرقی و غربی توضیح داد: در طول تاریخ، حکمرانی موفق بر سه پایه استوار بوده است: زبان، غذا و سلاح. امروز رسانه بهواسطه مدیریت زبان و گردش اطلاعات، در تراز سلاح نظمساز و ابزار اصلی امنیت ملی قرار دارد.
وی در ادامه، ضعف تاریخی ایران در ثبت و ضبط وقایع را آسیبزا دانست و گفت: نبود نظام جامع مستندسازی، باعث شده روایت ایرانی بسیاری از رویدادها در حافظه تاریخی جهان کمرنگ یا حذف شود. رسانه باید خلأ شناختی ما از گذشته را پُر کند و حافظه جمعی را تقویت نماید.
این پژوهشگر رسانه، صنعت مطبوعات را نیز نیازمند بازآفرینی بنیادی دانست و تصریح کرد: روزنامهنگاری سنتی، بدون درک اقتضائات فضای دیجیتال و اقتصاد محتوا، امکان بقا ندارد. امروز مخاطب از رسانه انتظار سرعت همراه با صحت، تولید محتوای چندرسانهای و ارائه ارزش افزوده دارد.
وی با استناد به آمارهای جهانی، خطر اخبار جعلی را جدی ارزیابی کرد و گفت: روزانه بیش از یک میلیارد محتوا در شبکههای اجتماعی تولید میشود که حدود نیمی از آن اعتبار ندارد. ایران نیز فراتر از نرم جهانی با حجم بالای اخبار دروغ مواجه است و همین مسئله میتواند سرمایه اجتماعی را هدف قرار دهد.
مختاریان نقش رسانه را فراتر از اطلاعرسانی توصیف کرد و افزود: رسانه ستون اعتماد عمومی، قدرت نرم و بخشی از دفاع ملی است. کارکردهای رسانه در خدمت منافع ملی، تقویت اعتماد و غرور اجتماعی، ترویج وحدت و ایجاد امید و نشاط جمعی تعریف میشود.
وی در جمعبندی سخنان خود اظهار داشت: رسانه باید حافظ هویت و بازتابدهنده واقعیت جامعه باشد. فهم، جسارت و تحول سه رکن حیاتی روزنامهنگاری امروز است و بدون این سه مؤلفه، رسانههای اجتماعی پنجرههای رسانه حرفهای را درهم میشکنند.
این نشست با طرح دیدگاههایی درباره آینده ارتباطات، بازنگری در نظام رسانهای کشور و ضرورت چابکسازی ساختارهای اطلاعرسانی، بهکار خود پایان داد.
