فرغونهای فرسوده، دستان خسته، ضرورت نوسازی ابزار کار پاکبانان همدان
پاکبانان، بیادعاترین قهرمانان شهر هستند، مردانی که با دستان پینهبسته و چرخهای زنگزده، صبح را برای همدان روشن میکنند اما در روزگاری که شهر به سمت هوشمندسازی و نوسازی پیش میرود، هنوز بسیاری از آنان با فرغونهای قدیمی و ابزارهای سنتی کار میکنند؛ موضوعی که لزوم توجه ویژه شهرداری به نوسازی تجهیزات خدمات شهری را یادآور میشود.
به گزارش دید روز، هر صبح پیش از آنکه بسیاری از شهروندان از خواب بیدار شوند، پاکبانان در سکوت و تاریکی کوچهها مشغول کارند. آنها چرخهای سنگین فرغونهای آهنی را روی آسفالت خیابانها میرانند، زبالهها را جمع میکنند و با خستگی اما با وجدان کاری، چهرهی شهر را تمیز نگه میدارند.
اما بسیاری از این فرغونها، همان ابزارهایی هستند که سالهاست در چرخهی کاری خدمات شهری ماندهاند؛ سنگین، فرسوده و گاه بدون ایمنی کافی. این در حالی است که پیشرفت فناوری و طراحی ارگونومیک در شهرهای دیگر کشور، امکان استفاده از فرغونهای سبک، چرخدار و حتی برقی را فراهم کرده است.
یکی از پاکبانان در گفتوگو با خبرنگار دید روز میگوید: فرغون من حدود ده سال است که کار میکند، چند بار جوش خورده چرخش هم تاب برداشته. وقتی پر از زباله میشود، کشیدنش سخت است. کمر درد و زانو درد داریم، اما کار باید پیش برود. اگر فرغونهای نو بیاید، هم سرعت کار بالا میرود، هم ما کمتر آسیب میبینیم.
این سخنان فقط یک درد دل نیست؛ بلکه بازتاب واقعیتی است که در بسیاری از محلات دیده میشود. پاکبانان، با وجود سختی کار، کمتر دیده میشوند و گاهی هم کمترین امکانات را در اختیار دارند.
کارشناسان شهری معتقدند، فرسودگی ابزار کار پاکبانان میتواند به کاهش بهرهوری، آسیبهای جسمی و حتی خطرات ایمنی منجر شود.
یکی از کارشناسان مدیریت شهری در این باره میگوید: پاکبانان مهمترین حلقه در زنجیرهی مدیریت پسماند شهریاند. اگر ابزار کار آنان بهروز نباشد بهرهوری سیستم کاهش مییابد.
در کشورهای توسعهیافته پاکبانان از گاریهای سبک چرخدار یا واگنهای موتوری استفاده میکنند که هم ایمنتر و هم سریعتر است.
وی تأکید کرد: سرمایهگذاری در نوسازی ابزار پاکبانان نه هزینه بلکه نوعی سرمایهگذاری اجتماعی است؛ چون باعث افزایش روحیهی کاری، حفظ سلامت نیروها و در نهایت بهبود کیفیت خدمات شهری میشود.
یکی از ساکنان محلهی بوعلی نیز در گفتوگو با دید روز گفت: همیشه پاکبان محلهمان را میبینم که صبح زود با یک فرغون زنگزده زبالهها را جمع میکند گاهی چرخش در گل گیر میکند، واقعاً حیف است. این آدمها برای آرامش و پاکی شهر زحمت میکشند باید وسایل خوبی در اختیارشان باشد.
در سالهای اخیر، شهرداری همدان طرحهایی در زمینهی نوسازی ناوگان خدمات شهری از جمله ماشینهای حمل پسماند اجرا کرده است. اما به گفتهی کارشناسان، لازم است این طرحها شامل تجهیزات فردی پاکبانان نیز بشود؛ تجهیزاتی که مستقیماً با سلامت جسمی و روانی آنها در ارتباط است.
فرغونهای سبک دارای ترمز و چرخهای روان، یا نمونههای جدید چرخدار موتوری که در برخی شهرهای کشور مورد استفاده قرار گرفتهاند میتوانند گام مهمی در مسیر کرامت نیروی انسانی باشند.
آیندهی خدمات شهری از فرغون تا فناوری
تغییر ابزار کار پاکبانان تنها به نوسازی فرغون محدود نمیشود، در شهرهای پیشرو، برنامههایی برای استفاده از سیستمهای هوشمند جمعآوری پسماند، طراحی لباسهای مخصوص با دید در شب و فرغونهای مجهز به چراغ هشدار و فضای مجزا برای زبالههای خشک و تر اجرا شده است.
همدان نیز میتواند با اجرای طرحهای مشابه، علاوه بر بهبود شرایط کاری پاکبانان، در مسیر «شهر هوشمند پاک» گام بردارد.
پاکبانان نه فقط نیروهای خدماتی، بلکه وجدان بیدار شهرند. هر روز با دستان خود غبار و زباله را از چهرهی همدان میزدایند. نوسازی ابزار کارشان، احترام به کار و کرامت انسانی آنان است.
اکنون که شهرداری همدان گامهای مهمی در مسیر نوسازی خدمات شهری برداشته است، شاید وقت آن رسیده باشد تا این توجه، از آسفالت خیابانها فراتر رود و به دستانی برسد که شهر را تمیز نگه میدارند.
نویسنده: فتانه ازانی
